VI Międzynarodowy Spis Bociana Białego - 2004 r.

JuĹź po raz piąty uczniowie Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Siedlcu przeprowadzają inwentaryzację bociana białego na terenie Gminy Siedlec. Jest to najwaĹźniejsze zadanie w ramach Programu Edukacyjnego „Bocian”, w ktĂłrym nasze szkoły uczestniczą od 2000 roku. Co roku w połowie lipca uczniowie wraz z opiekunami dokonują wstępnego spisu gniazd bocianich i gniazdujących w nim bocianĂłw. Spisujemy stan gniazda, jego połoĹźenie, ilość młodych, terminy przylotu bocianĂłw oraz wszystkie problemy i kłopoty bocianiej rodziny, np. walki o gniazdo, wyrzucone jaja i pisklęta czy teĹź róşne nieszczęścia, jakie się przytrafiają bocianiej rodzinie.

Inwentaryzację bocianów przeprowadzamy w formie rowerowej wycieczki. Zabieramy potrzebne nam formularze, lornetkę, grupę chętnych dzieci i jedziemy od wioski do wioski w poszukiwaniu gniazd. Teren gminy spisujemy w ciągu 3. dni; osobno rejon Kopanicy, Chobienic i Tuchorzy.

W czasie wielu wyjazdów rowerowych spotykały nas różne przygody, np. pęknięcie łańcucha od roweru, przebicie opony, burza czy też silny wiatr wiejący w oczy. Na szczęście te i inne trudności nie zniechęciły nas ani dzieci.

Wszystkie wiadomości o bocianach uzyskujemy od mieszkańców danej wsi w której znajduje się bocianie gniazdo. Oni są najlepszymi obserwatorami, bo mają możliwość śledzić bociany od przylotu do odlotów. Wszyscy mieszkańcy, z którymi rozmawialiśmy, darzą bociany wyjątkową sympatią, są one cały czas w kręgu ich zainteresowań a wszystko co zdarzy się w bocianim gnie¼dzie nie ujdzie ich uwadze. Dlatego za pośrednictwem gazety serdecznie dziękujemy wszystkim za udzielane nam informacje o bocianim życiu, bo tylko w taki sposób można było dokonać rzetelnego spisu. W tym roku, w ramach VI Międzynarodowego Spisu Bociana Białego, na terenie gminy Siedlec naliczyliśmy 27 gniazd bocianich (4 gniazda nie zostały zajęte) i 60 młodych bocianów. Pogoda sprzyja bocianom, mają wystarczającą ilość pożywienia, dlatego jest ich więcej niż w poprzednich latach.

Zebrane informacje o bocianach z terenu całej gminy kompletowane są na specjalnych formularzach zbiorczych i przekazywane do Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Przyrody pro-Natura we Wrocławiu.

Aby wyniki spisu i dokonanej statystyki były miarodajne w całej Polsce i w całej Europie, stosujemy międzynarodowe oznaczenia, które obowiązują wszystkich dokonujących inwentaryzacji. Są to m. in. oznaczenia:

• H - gniazdo
• HO - gniazdo niezajęte
• HPn - gniazdo, w ktĂłrym stwierdzono młode zdolne do wylotu
• HPa - liczba par bocianich
• JZG - łączna liczba młodych wyprowadzonych z gniazd
• StD - zagęszczenie, tj. liczba par na 100 km2 badanego terenu
• JZa - to średnia liczba młodych na parę
• JZm - średnia liczba młodych na parę z sukcesem lęgowym

OprĂłcz tych danych przekazujemy rĂłwnieĹź wszystkie informacje uzyskane w terenie o bocianim Ĺźyciu i stanie gniazd.

Bocian biały jest ptakiem chronionym i aby pozostał nim nadal, musimy troszczyć się o jego środowisko. Najważniejszym wymaganiem środowiska, w którym żyje, jest żerowisko. Dlatego obecność w naszym polskim krajobrazie łąk, pastwisk, oczek wodnych, zadrzewień śródpolnych, miedz, licznych rowów melioracyjnych i kanałów oraz ugorów i nieużytków daje duże szanse przeżycia tym ptakom i pozostawanie nadal w naszym krajobrazie.

Drugim podstawowym wymaganiem tego ptaka jest możliwość budowy gniazda. Na naszym terenie budowane są one najczęściej na energetycznych słupach betonowych, na innych słupach, na kominach oraz ściętych drzewach i dachach. Rozkład budowy gniazd bocianich na terenie Polski wygląda różnie i zależy to od warunków w danym terenie. W naszej gminy wszystkie stare gniazda umiejscowione na słupach energetycznych posiadają specjalną platformę (za wyjątkiem nowo powstałych w tym roku). O ile bocian może dostosować się budując gniazdo do warunków panujących w danym terenie, to niestety nie ma żadnego wpływu na stan żerowiska, które musi jemu i jego rodzinie zapewnić podstawową egzystencję. Dlatego utrzymanie i istnienie dotychczasowych żerowisk jest warunkiem przetrwania tego ptaka.

Bocian jest niewyspecjalizowanym drapieżnikiem i zjada dosłownie wszystko co się rusza. Jego pożywienie jest bardzo bogate: płazy, gady, ryby, owady, mięczaki, dżdżownice, krety nawet jaja i pisklęta innych ptaków gnieżdżących się w trawie. Bocian zawsze zjada pokarm, którego aktualnie jest najwięcej w danym czasie, a żaby jak wszyscy sądzimy są dopiero na ósmym miejscu jego diety.

Okres karmienia piskląt jest dla niego strasznie pracowitym i wyczerpującym zajęciem, bo dzienna dawka poĹźywienia dla jednego młodego wynosi około 400 g. Wielkim niebezpieczeństwem dla bocianĂłw jest pozostawienie na polach, miedzach plastikowych sznurkĂłw, ktĂłre grożą uduszeniem po zjedzeniu przez ptaka lub zaplątaniem się młodych po przyniesieniu do gniazda. Dlatego apelujemy do wszystkich, by nie porzucali sznurkĂłw na polach bo, oprĂłcz bałaganu są wielkim niebezpieczeństwem dla bocianĂłw.

Wiadomości i ciekawostek z bocianiego Ĺźycia jest tak duĹźo, Ĺźe na łamach gazety nie sposĂłb ich wszystkich przekazać, dlatego wszystkim zainteresowanym czytelnikom polecamy książkę Zbigniewa Jakubca pt.: „Bociany i boćki” Za miesiąc, tj. pod koniec sierpnia nasze bociany wiedzione instynktem wyruszą w daleką podróş do Afryki, gdzie przetrwają panującą u nas zimę.

Trasa przelotów bocianów to wiele niebezpieczeństw i bardzo wyczerpujący dla nich okres dlatego z populacji młodych urodzonych w tym roku ginie aż 60-75 %. Młode bociany po dotarciu do Afryki pozostają tam jeszcze przez następne 2 lata, by uzyskać dojrzałość płciową. Powracają do nas w trzecim roku ich życia i najczęściej udają się w swoje rodzinne strony, w miejsce urodzenia.

Program edukacyjny ‘Bocian” w szkole.

Po udokumentowaniu przeprowadzonej inwentaryzacji bocianĂłw i wysłaniu stosownych formularzy do PTPP pro–Natura we Wrocławiu pozostaje praca nad programem w szkole. Okres zimowy dla nas i uczniĂłw w szkole nie jest okresem martwym. W tym czasie redagujemy gazetki, analizujemy trasy przelotĂłw i w myślach wędrujemy wraz z bocianami. Gdy ostatnie bociany są juĹź u kresu swojej wędrĂłwki – my w Polsce szykujemy się do Świąt BoĹźego Narodzenia.

Co roku w szkole organizowane są konkursy związane z bocianem.

1. konkurs wiedzy o bocianie w formie testu I i II,
2. konkurs plastyczny,
3. konkurs na ułożenie wierszyka o bocianie,
4. konkurs na rebus o bocianie.

W w/w konkursach udział wzięło aż 175 uczniów z naszych szkół, rozdano wiele nagród, wyróżnień i dyplomów. Bociani temat jest bardzo wdzięczny i ciekawy stąd, tak duże zainteresowanie tymi konkursami.

PTPP pro-Natura ogłosiło już w ubiegłym roku dzień 31 maja Dniem Bociana. Ponieważ 31 maja poprzedza dzień 1 czerwca wobec tego łączymy w naszych szkołach Dzień Bociana z Dniem Dziecka i obchodzimy je na bocianią nutę. Były różne zadania, rebusy, krzyżówki oraz bocianowe zabawy ruchowe.

Od wieków bocian zawsze był w polskim krajobrazie, a także w folklorze, poezji i literaturze. Dzisiaj w dobie techniki i elektroniki jest dla nas tym bardziej interesującym ptakiem, bo lepiej poznanym, a przez to mniej tajemniczym.

Program edukacyjny „Bocian” wymusił na nas wiele zadań, przybliĹźył tego od lat sąsiadującego z nami ptaka, ale przede wszystkim uświadomił nam konieczność jeszcze większej ochrony jego i jego siedlisk, by na stałe pozostał w naszym sielskim polskim krajobrazie.

Odpowiedzialni za program „Bocian”: Ludwika Wita, Zbigniew Wąsik

 Wyniki inwentaryzacji bociana białego w gminie Siedlec (55 KB)
Liczba gniazd i młodych (68 KB)
Dane statystyczne (731 KB)